" Chuyện Cây Đàn Đứt Dây ..."

Buổi sáng, trời thấp, nhiều mây, và khí hậu trở nên mát mẻ...Thiên nhiên cho biết Thu sẽ về tới trong 1, 2 tuần nữa thôi, mùa Hè chói nắng mặt trời còn nấn ná lỳ lợm chưa muốn dứt áo ra đi...

Lòng chợt muốn...hát ca,bàn tay chợt muốn chơi đàn...Muốn hát 1 bài của TrịnhcôngSơn, trong đó có câu :

                           " Một lần chợt nghe quê quán tôi xưa,

                             Giọng người gọi tôi, nghe tiếng rất nhu mỳ...

                             Lòng thật bình yên,

                             Mà sao buồn thế..." 

 Và bàn tay muốn chơi lại bài " Romance Guitar", rồi mấy bài " Etude" nhỏ của J.S. Bach cho ấm mấy ngón tay, rồi sẽ chơi mấy bài classical khó khăn khác...Nhất là mấy bài chuyển dịch lại cho Guitar từ nhạc của F. Chopin trữ tình u sầu lãng mạn...Lòng thì muốn vậy, nhưng không biết có còn chơi lại được như xưa ? Kệ, thử đi, " không thử...sao biết ? "...Người Đời hay nói thế...Uhm.., gì chứ, cái zụ này thì Vynn tui có chút...kinh nghiệm..( hề hề ..)

 Ly cafe' " home alone" còn một nửa, buổi sáng yên tĩnh chưa qua...Quyết định vậy đi, huh ? ok..., mang hộp đàn ra, mở nắp và...sững sờ...đau nhói kỳ lạ : " Đàn...đứt dây ! "...

Ôm cây đàn và...buồn ! " Đàn đứt dây ! "...

Thật ra, tôi chỉ mới " bỗng nhiên" muốn ca hát và chơi đàn lại thời gian gần đây thôi, phần do bạn bè cứ nói, cứ "la", cứ trách, và cả chê bai khích tướng..v.v...Vì tôi đã bỏ 2 món này từ cả hơn 10 năm qua rồi, cây đàn nằm im trong hộp từ lâu, mạng nhện giăng cả ở trong hộp đàn bụi bặm thời gian, và giọng hát mà người ta bảo là...hay tuyệt giọng đàn ông..." Bắc kỳ" ấy thì đã...yếu chút hơi đi rồi, không còn mạnh tiếng dài hơi như hồi hăm mý ba mươi nữa, cùng năm tháng, vật đổi sao dời, biến cố, Hỷ Nộ Ái Ố đã làm mệt mỏi thần kinh lãng mạn thương yêu tá lả linh tinh trúng lung tung..." Xưa rồi Diễm " ơi ! " Thúy đã đi rồi "... ( mỉm cười mình ên...hahaha ! )

Ah`, mà nói gì nói nha huh ! " Đàn đứt dây " là dấu hiệu...không hay tý nào đâu đó, có thể nó là dấu hiệu cho biết có..."ai đó" bỏ mình zô...ngăn kéo lãng quên đi cho rồi đấy ! Thế thì lát nữa sau khi thay dây đàn, sẽ không hát bài " Một lần thoáng có " nữa, mà sẽ hát bài " Ngày Tháng nào đã ra đi, khi ta còn ngồi lại. Từng...người Tình bỏ ta đi, như những giòng sông nhỏ, mà lời hẹn thề là những...cơn mưa xối xả tả tơi..."

Đối với người xưa, " Đàn đứt dây " là chuyện không nhỏ, mà là chuyện không hay đâu ! Tôi lại chợt nhớ đến câu chuyện " Đàn đứt dây " của người xưa , như sau :

Bá Nha  Tử Kỳ

                                                    ( Phí Minh Tâm )

Tử Kỳ di hận thân tiên khứ

Bá Nha suất cầm tạ tri âm

Bá Nha và Tử Kỳ là hai người bạn tri âm thời Xuân Thu Chiến Quốc.  Sách Lã Thị Xuân Thu có chép: “Bá Nha gảy đàn, Tử Kỳ ở ngoài nghe trộm”.  Tử Kỳ còn khen tiếng đàn của Bá Nha lúc thì “nguy nguy hồ chí tại cao sơn", lúc thì "dương dương hồ chí tại lưu thủy”.

Bá Nha, họ Du tên Thụy, là người nước Sở, nhưng làm quan Thượng Ðại Phu nước Tấn.  Bá Nha nổi tiếng là một khách phong lưu văn mặc, lại có ngón đàn tuyệt diệu nhất đời và không bao giờ rời cây Dao cầm yêu quý của mình.

Tử Kỳ, họ Chung tên Huy, là một danh sĩ ẩn dật làm nghề đốn củi để báo hiếu cha mẹ tuổi già nua,  nhà tại Tập Hiền Thôn, gần núi Mã Yên, ở cửa sông Hán Dương.

... ...

Năm đó, Bá Nha phụng chỉ vua Tấn đi sứ qua nước Sở.  Trên đường về, khi thuyền đến cửa sông Hán Dương, nhằm đêm Trung Thu sáng trăng, phong cảnh hữu tình, Bá Nha cho lịnh cắm thuyền dưới chân núi Mã Yên để thưởng ngoạn. Cảm thấy hứng thú, muốn dạo chơi một vài khúc đàn, Bá Nha sai quân hầu lấy chiếc lư ra, đốt hương trầm, xông cây dao cầm đặt trên án. Bá Nha trịnh trọng nâng đàn, so dây vặn trục.  Sau đó đặt hết tâm hồn đàn lên một khúc réo rắt âm thanh, quyện vào khói trầm. Chưa dứt bài, đàn bỗng đứt dây.

Bá Nha giựt mình tự nghĩ, dây đàn bỗng đứt thế nầy ắt có người nghe lén tiếng đàn, bèn sai quân hầu lên bờ tìm xem có ai là người nghe đàn mà không lộ mặt. Quân hầu lãnh lịnh lên bờ thì bỗng có người từ trên bờ lên tiếng:

- Xin đại nhân thứ lỗi cho, tiểu dân này đi kiếm củi về muộn, đi ngang qua đây, nghe tiếng đàn tuyệt diệu quá, nên cất bước đi không đành!

Bá Nha cười lớn bảo:

- Người tiều phu nào đó dám nói hai tiếng nghe đàn với ta?

Tiếng nói từ trên núi lại đáp lại:

- Đại nhân nói vậy, kẻ hèn này trộm nghĩ là không đúng. Há đại nhân không nhớ câu nói của người xưa: "Thập nhất chi ấp tất hữu trung tín" (Trong một ấp có mười nhà ắt có người trung tín). Hễ trong nhà có quân tử thì ngoài cửa ắt có người quân tử đến... Nếu đại nhân khinh chỗ quê mùa không người biết nghe đàn, thì cũng không nên khảy lên khúc đàn tuyệt diệu làm gì.

Bá Nha có vẻ ngượng khi nghe câu nói của người tiều phu. Biết mình lỡ lời, liền tiến sát đến mũi thuyền dịu giọng nói:

-  Người quân tử ở trên bờ, nếu thực biết nghe đàn, biết vừa rồi ta khảy khúc gì không?

-  Khúc đàn đại nhân vừa tấu đó là: Ðức Khổng Tử khóc thầy Nhan Hồi, phổ vào tiếng đàn, lời rằng:

Khả liên Nhan Hồi mệnh tảo vong

Giáo nhân tư tưởng mấn như sương

Chỉ nhân lậu hạng đan biều lạc

Hồi nãy, đại nhân đang đàn thì đứt dây, nên còn thiếu mất câu bốn là:

Lưu đắc hiền danh vạn cổ dương.

Tạm dịch thơ: Nhan Hồi mất sớm thật đau thương, Tư tưởng dạy người tóc bạc sương. Ngõ hẹp nước bầu cơm giỏ hẩm (1)* Danh hiền lưu mãi cỏi trần dương.                                                 PMTâm

*(1) Nhan Hồi vui trong cảnh khốn khổ, sống trong ngõ hẹp chỉ với giỏ cơm và bầu nước. 

... ... ...

Tử Kỳ tinh thông nhạc lý, tinh tường Dao cầm, thấu rõ lòng Bá Nha qua tiếng đàn, lúc cao vòi vọi, chí tại non cao, lúc thì mênh mông trời nước bao la, ý như nước chảy.  Bá Nha vô cùng bái phục và xin kết nghĩa anh em.  Trước khi chia tay, hai người hẹn gặp lại năm sau cũng tại chốn nầy.

Mùa thu năm sau, khi Bá Nha trở lại Mã Yên thì Tử Kỳ, vì bệnh, mới chết mộ còn chưa xanh cỏ. Chung lão, thân phụ của Tử Kỳ đưa Bá Nha đến mộ.  Bên phần mộ Tử Kỳ, Bá Nha lạy và khóc nức nở rằng: Hiền đệ ơi, lúc sống anh tuấn tuyệt vời, nay chết, khí thiêng còn phảng phất, xin chứng giám cho ngu huynh một lạy ngàn thu vĩnh biệt.

Lạy xong, Bá Nha gọi đem Dao cầm tới, đặt lên phiến đá trước mộ, ngồi xếp bằng trên mặt đất một cách nghiêm trang, so dây tấu khúc "Thiên thu trương hận", tiễn người tri âm tài hoa yểu mạng. Tiếng đàn đang réo rắt bỗng trầm hẳn xuống. Gió rừng thổi mạnh, mây đen kéo lại, u ám bầu trời, hồi lâu mới tan. Bá Nha ngưng đàn. Gió ngừng rít, trời trong sáng trở lại, chim ai oán lặng tiếng.  Bá Nha nhìn Chung lão thưa:

- Tử Kỳ đã về đây chứng giám cho lòng thành của tiểu sinh. Cháu vừa đàn khúc đoản ca để viếng người tri âm tài hoa mệnh yểu, và xin đọc thành thơ đoản ca này:

Ức tích khứ niên thu Giang biên tằng hội quân Kim nhật trùng lai phỏng Bất kiến tri âm nhân Đãn kiến nhất bôi thổ Thảm nhiên thương ngã tâm Thương tâm thương tâm phục Bất nhẫn lệ phân phân Lai hoan khứ hà khổ Giang bạn khởi sầu vân Tử kỳ tử kỳ hề Nhĩ ngã thiên kim nghĩa Lịch tận thiên nhai vô túc ngữ Thử khúc chung hề bất phúc đàn Tam xích dao cầm vị quân tử.

Tạm dịch nghĩa: Nhớ đến mùa thu năm trước Từng gặp bạn bên bờ sông Hôm nay trở lại tìm Không thấy người tri âm Chỉ thấy một nấm mộ đất Thảm thiết đau thương lòng ta Ôi thương tâm! Lại thương tâm! Không cầm được nước mắt ròng ròng Vui đến rồi đi, còn lại đau khổ Mâysầu trổi lên bên ven sông Tử Kỳ hởi! Tử Kỳ ơi! Em và anh có nghĩa ngàn vàng Dù có đến tận vô bến bờ cũng không nói hết lời Vậy khúc nhạc nầy cũng dứt không đàn nữa Dao cầm ba thước chết luôn theo em.

Tạm dịch thơ: Từ nhớ đến mùa thu năm trước Bến trường giang gặp bạn cố nhân Năm nay lại đến Giang Tân Giòng sông lạnh ngắt cố nhân đâu rồi Buồn chỉ thấy nấm mồ bên núi Cõi ngàn năm chia cắt đau lòng Ôi thương tâm, ôi thương tâm Sụt sùi lai láng bao hàng lệ rơi Mây sầu thấp thoáng chân trời Đêm vui đổi lấy một đời khổ đau Tử Kỳ ơi, Tử Kỳ ơi Ngàn vàng khôn chuộc được bầu tâm can Thôi từ nay, thôi phím đàn Ngàn thu thôi hết mơ mòng cố nhân...                                                                       Khuyết Danh

 

                                   ... ... ...

Lời thơ vừa dứt, Bá Nha vái cây Dao cầm một vái, tay nâng Dao cầm lên cao, đập mạnh xuống tảng đá.  Dao cầm vỡ tan nát tung từng mãnh, trụ ngọc, phím vàng rơi lả tả.

Chung lão không kịp ngăn, hoảng kinh hỏi rằng:

- Sao đại nhân lại đập vỡ đàn quí giá nầy?

Bá Nha đáp lời bằng bài thơ tứ tuyệt:

Suất toái dao cầm phượng vĩ hàn

Tử Kỳ bất tại đối thùy đàm

Đại thiên thế giới giai bằng hữu

Dục mịch tri âm nan thượng nan!

Tạm dịch thơ: Đập nát Dao cầm đau xót phượng (1) Tử Kỳ không có đàn cho ai Bốn phương trờI đất bao bè bạn Tìm được tri âm khó lắm thay!   PMTâm

* (1) Dao cầm được làm từ phần gổ tốt nhất của cây ngô đồng. Khi xưa vua Phục Hy thấy 5 vì sao rơi vào cây ngô đồng, rồi có chim phượng hoàng đến đậu.  Biết là gỗ quí, hấp thụ tinh hoa Trời Ðất, nên vua bảo thợ khéo lấy gổ chế làm nhạc khí gọi là Dao cầm, bắt chước nhạc khí ở Cung Dao Trì. )

... ... ... ...

Đó là câu chuyện " Đàn đứt dây " của người xưa ! còn Vynn mình thì ...người nay sống giữa thời đại Digital, mọi thứ đều được mã hóa bằng kỹ thuật số, kể cả...tình iu, cũng nhanh như Digital mã hóa thành số ráo hết ah' ...Chứ gì nữa : online, hai bên bờ đại dương, vượt sóng biển rì rào, xuyên biên giới thành kiến các cái đều là...chuyện nhỏ như...con thỏ ( thỏ Mỹ thì lại...to đùng ah` nha ! ) bấm bấm gõ gõ kịch kịch lia lịa, người ta gặp nhau hằng đêm nói chuyện như cùng ngồi ở quán cafe...Lavender đường Công Lý ấy !...hehehe...

Bởi là người nay, không phải người xưa, nên chuyện " cây đàn đứt dây " kia, thì chỉ để đọc và học về ý nghĩa thâm sâu của " Tình Bạn Tri Kỷ " ( mà có thể dịch qua tiếng Anh là " Soul-Mate ")...Chứ còn chuyện " cây đàn đứt dây " của Vynn tui....thì tui...thay dây mới, đon giản như...đang giởn !...

 

 

Thay dây mới vào nhé ! Rồi ôm đàn hát ca...như xưa xem có trăng sao gì không nào !?...

...Trong câu chuyện " Đàn đứt dây" của người xưa trên kia, có đoạn cuối đọc cảm động đến...rơi lệ, khi Bá Nha sẵn lòng đập vỡ cây đàn Dao quý giá để tỏ lòng thương tiếc bạn...Cũng lại làm Vynn tui chạnh lòng " chợt nhớ " ra tui cũng từng...đập vỡ cây Đàn trong một lần...giận dữ , và cây Đàn bị đập vỡ ấy, tôi vẫn giữ như một mảnh bể vỡ của tâm hồn mình đã từ bao năm qua :

 

....Đấy cây đàn bị đập vỡ đây này ! trong lòng cây đàn, tôi có bỏ vào mảnh giấy ghi mấy chữ : ..." This's a Piece of my broken-heart ! "...

 

Chuyện... " Once upon a time " ấy mà...

... ... ...